فهرست اسامی مشاهیر اصفهان در کتاب تاریخ اصفهان ندیم الملک

در کتاب تاریخ اصفهان نوشته ی حیدرعلی ندیم الملک اسامی تعدادی از شاعران، دانشمندان ، فیلسوفان ، عارفان و بزرگان اصفهان آمده است بدین شرح

و از سلسله حكماء الهی

* مرحوم آخوند ملا علی نوری استاد مرحوم ملا هادی سبزواری

* و مرحوم آقا محمد رضا قمشه

* و آقا میرزا حسن پسر مرحوم اخوند ملا علی نوری

* و مرحوم اخوند ملا محمد اسمعیل واحد العین

* و مرحوم آقا محمد بید آبادی

*و آقا میرزا حسن چینی

* و مرحوم میرزا عبدالوهاب معتمد الدوله متخلص به نشاط

* و مرحوم ملا عبدالجواد خراسانی در طب و فقه

* و ملا حیدر صباغ در طب

* و ملا محمد صادق صباغ كه در ادبیت اعجوبه بوده

* و ملا محمد حسین ملا ولی الله در ریاضی

* و مرحوم آقا میرزا ابوالحسن جلوه

* و مرحوم مرتضی قیل خان پسر نظام الدوله از نواده صدر اعظم اصفهانی كه جامع فنون فضائل بوده

* و مرحوم میرزا محمد نصیر ملاباشی در ادبیت

* و در این اواخر، مرحوم آخوند ملا محمد كاشی كه علاوه بر مقامات علمی در زهد و ورع مرتاض و كراماتی داشته

* و مرحوم میرزا محمد حسین همدانی استاد راقم كه در اغلب علوم مجتهد خصوصا در حكمت الهی استاد و صاحب تالیفات زیاد و راقم رساله حكمت را خدمت او تحصیل نمودم

و از ادباء :

* مرحوم میرزا محمد حسین فروغی ملقب به ذكاء الملك

و از شعرا:

* آقا سید محمد حسین مجمر ملقب به مجتهد الشعراء

* و شمس الشعراء سروش

* و تاج الشعراء میرزا شهاب

* و میرزا آقا خان پرتو

* و میرزا مسكین

* و میرزا عمان سامانی

* و میرزا ابوالفتح دهقان سامانی

و از صاحبان خط :

* میر عماد

* و علی رضا عباسی

* و میرزا صالح

* و آقا محمد باقر سنجوارسو

* و میرزا عبدالجواد

* و آقا غلام علی

* و اشرف الكتاب آقا زین العابدین در نسخ

* و میرزا خانی

* و میرزا اصفی

* و میرزا عبدالرحیم افسر..

آیت الله طاهری امام جمعه سابق اصفهان به ملکوت اعلی پیوست.

 

 

آیت الله طاهری از تاریخ هشت اردیبهشت به علت عارضه شدید انسداد تنفسی در بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستان الزهرا اصفهان بستری شد و روز ۱۲ خرداد ۱۳۹۲ پس از ۳۵ روز بستری بودن در بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستان درگذشت. وی در سال‌های اخیر از بیماری تنفسی رنج می‌برد که به‌دلیل کهولت سن شدت بیشتری گرفته بود. 

آیت اله سید جلال الدین طاهری سال ۱۳۰۵ در یکی از محله‌های قدیمی شهر اصفهان به نام حسین آباد در قسمت جنوبی اصفهان در مجاورت محله سیچان و پاچنار متولد گردید.
سیدجلال الدین، پس از گذراندن دوره‌ی ابتدائی در دبستان حسین‌آباد که آن زمان در حاشیه شهر اصفهان قرار داشت، برای تحصیل در دوره‌ی متوسطه، در دبیرستان سعدی اصفهان ثبت نام کرد و شاگرد اول دبیرستان شد.
دبیرستان سعدی، آن زمان در کنار میدان نقش جهان (امام) در خیابان سعدی قرار داشت و تا هنگام بسته شدن، در زمان شاه، از شاخص ترین دبیرستانهای اصفهان بود، آقای طاهری همچنین در دبیرستان سعدی، مدتی با شهید بهشتی همکلاس بود.
وی دانش آموخته دیپلمه رشته علوم انسانی به سال ۱۳۲۵ و همچنین دانش آموخته انجمن ایران و فرانسه بود و به زبانهای عربی و فرانسه تسلط کامل داشت.
طاهری از مبارزین سرسخت دوران محمدرضا پهلوی در دوران قبل از انقلاب بود.
او اولین امام جمعه شهر اصفهان بود به طوری که قبل ازانقلاب نیز به اصرار روح‌الله خمینی اقدام به برگزاری نماز جمعه در مسجد اعظم حسین آباد نمود.
او به خاطر مراوده با مرحوم داعی الاسلام از علمای هندوستان به زبانهای انگلیسی و فرانسه تسلط پیدا کرده بود، به اتفاق هم دارالتبلیغی در محلة جلفای اصفهان تاسیس کردند که روی تبلیغات اسلامی کار می شد و نام آنجا را «سقّاخانه» گذاشته بودند.
سیدجلال الدین در سال ۱۳۲۳ دیپلم علمی دبیرستان را گرفت که شامل رشته‌های: ادبی، ریاضی و تجربی با هم می شد، مدتی در مدرسه فرانسویها به آموختن زبان فرانسه پرداخت و بعد از آن به توصیه پدر و جدّش و تشویقهای مرحوم آیت‌الله حاج سید حبیب الله روضاتی و حاج محمد طاهری، عمویش، به حوزه علمیّه اصفهان وارد شد.
سید جلال الدین طاهری در حوزه‌ی علمیّه اصفهان مقدمات دروس را آغاز کرد، ابتدا از حضور آیت‌الله حاج سید محمد جواد موسوی غروی، ادبیات را به نحو احسن آموخت و مایه‌های روشن بینی و شرح صدر و عقل گرائی را از آن استاد فرزانه فرا گرفت.
در سال ۱۳۲۵ بود که راهی حوزة علمیه قم شد و با کوشش و جدیّت کامل از محضر آیات عظام: حجت کوه کمره ای، حاج سید محمد تقی خوانساری، حاج آقا حسین بروجردی، محقق داماد و روح الله موسوی خمینی، کمال استفاده را داشت.
هم مباحثه ای های ایشان در قم، بیشتر آقایان آیات: دکتر بهشتی، امام موسی صدر، موسی شبیری زنجانی، جوادی آملی، احمدی میانجی، آذری قمی، موسوی اردبیلی، مکارم شیرازی و... بودند.
آقای طاهری در سال ۱۳۴۳ پس از دستگیری و تبعید آیت‌الله خمینی به اصفهان بازگشت و به تدریس و تبلیغ پرداخت و در منابر و مجالس در اصفهان و دیگر شهرها به طرفداری از نهضت روحانیت و مبارزات امام خمینی داد سخن می داد، هر کجا می رفت، با استقبال مردم روبرو می شد، وی در مسجد اعظم حسین‌آباد اقامه جماعت و منبر داشت.
حکومت وقت وی را تحمل نمی‌کردند و هر چند صباحی او را به ساواک احضار و بازجوئیهائی می نمودند و مورد آزارش قرار می‌دادند
اولین اعلامیه ای که با دیگر روحانیّون اصفهان امضاء کرد، اعتراض به کشتار ۱۵ خرداد سال ۴۲ در تهران و قم و دیگر شهرها بود و باز در تیرماه ۴۲ اعلامیه دیگری در حمایت از امام خمینی(ره) امضاء کرد.
آیت‌الله طاهری در مسجد اعظم حسین‌آباد و در مسجد نوی بازار اصفهان، جلسات بحث و تفسیر برقرار کرد و برای آگاهی مردم گامهای مثبتی برداشت و جوانان بسیاری به ایشان گرایش پیدا کردند و با قاطعیت می توان گفت: معظم له یکی از استوانه‌های انقلاب در اصفهان شد.
شاگردان آیت الله طاهری
از جمله کسانی که با استعداد ذاتی از درسهای تفسیر آیت‌الله طاهری استفاده می‌کردند و توسط ایشان به حوزه علمیه آورده شدند، آقایان: حاج شیخ عباسعلی روحانی و آقای حاج شیخ عبدالله نوری بودند که به کسوت روحانیّت درآمدند و از چهره‌های فعال در جریان پیروزی انقلاب اسلامی به حساب آمدند، مخصوصا آقای نوری که قبل از پیروزی انقلاب نقش فعالی در تکوین برنامه‌های انقلاب داشت و تحصّن در منزل آیت‌الله خادمی در سال ۱۳۵۷ و تهییج مردم اصفهان در طرفداری از آیت‌الله طاهری و به صحنه کشاندن آنها، از اقدامات و تلاشهای ایشان هم بود.
آیت‌الله طاهری بعد از جریان تبعید امام تا پیروزی انقلاب اسلامی، نهایت فعالیت را برای جذب جوانها و نیروهای روشنگر به اسلام و کشاندن آنها به مسجد اعظم حسین‌آباد داشت و چه بسیاری از مردم را که مقلّد امام نمود و آنان را به صحنه مبارزه کشانید، حتی در میان ارتشی ها و نظامیانی که در محلة حسین‌آباد و خیابان وحید و خیابان حکیم نظامی اصفهان ساکن بودند، نفوذ پیدا کرد و اعلامیه‌ها و نوارهای حضرت امام را به آنان می‌داد، آنها در خانه‌ها جمع می شدند و نوارهای حضرت امام را می شنیدند.
رساله‌های حضرت امام را توزیع می‌کرد و با پول خود دستگاه تکثیر تهیه کرده و اعلامیه‌ها را تکثیر می نمود و توسط دانشجویان و برخی ارتشی‌ها اعلامیه‌ها را پخش می‌کرد، منبرهای ایشان چه در اصفهان و چه در جاهای دیگر بسیار آگاه کنند و رسوا کنندة ظالمان بود.
نمازجمعه آیت الله طاهری
نمازجمعه‌ای در مسجد جمعة اصفهان توسط امام جمعة منصوب حکومت آیت‌الله حاج سید میرمحمد مهدی سلطان العلمائی برگزار می شد و در مسجد گورتان توسط آیت‌الله حاج آقا رحیم ارباب، به سبک سنتی نمازجمعه‌ی دیگری، اقامه می‌شد و حضرت ایشان خطبه‌ها را به زبان عربی ایراد می فرمودند.
یک نمازجمعة سیاسی و مبارزاتی مهم در ایران، نمازجمعه‌ی مسجد اعظم حسین‌آباد به امامت حضرت آیت‌الله طاهری بود، نیروهای مجاهد و مبارز ضدرژیم در آن نماز حاضر و متشکل می شدند، در مسیر سازندگی و به میدان کشیدن و منسجم نمودن مبارزان نقش عمده ای را ایفاء می‌کرد، مطالب مطرح شده در خطبه‌های این نمازجمعه در مجلس شورای ملی، در وزارت خارجه و در نهادهای امنیتی و انتظامی مورد بحث و دقت قرار می گرفت، مثل اعتراض به دفن زباله‌های اتمی سوئیس در کویر ایران و...
این نمازجمعه و این پایگاه موفّق انقلاب، به سختی راه خود را تا پیروزی انقلاب ادامه داد، مسجد اعظم حسین‌آباد در سایه حمایت آیت‌الله طاهری، گویندگان انقلابی و جوانان پرشور حوزه و دانشگاه را جذب کرده بود که امکان شنیدن سخنرانی و یا ورود به مکانها و مساجد دیگر و همکاری با روحانیّون دیگر را نداشتند.
در اوایل دهة ۵۰ فقط فریاد دادخواهی مردم مظلوم و ستمدیدة ایران از بلندگوهای مسجد اعظم حسین‌آباد اصفهان شنیده می‌شد.
بردن و آوردنهای او به ساواک، اهانت و حتی کتک زدنها و سر به دیوار کوبیدنها در اراده آهنین آیت اله طاهری خللی ایجاد نمی‌کرد، ممنوع المنبر می شد، مسجدش بسته می شد، زندانی میشد، کتک می خورد، تبعیدش می‌کردند، ولی همچنان با قدرت راه انقلاب و راه خمینی را ادامه می‌داد.
در جریان جنگ تحمیلی آیت‌الله طاهری بیشترین حضور و خدمت را در جبهه‌های جنگ داشتند، دائما در «لشگر امام حسین‌(ع)» حاضر می‌شدند و با سردار بزرگ، مرحوم شهید حاج حسین خرازی از خطوط مقدّم، مقرها و سنگرها بازدید می‌کردند.
حضور ایشان در جبهه‌های جنگ به رزمندگان اسلام روحیّه می‌دادآیت‌الله طاهری نقش عمده ای در پیروزی رزمندگان اسلام داشتند و در اصفهان و در جبهه‌ها همه جا حامی و عملا در کنار آنها بودند و پیوسته آنها را تشویق و نیازهای مادی و معنویشان را برآورده می‌کردند.
آیت‌الله طاهری در اثر کهولت و پوکی استخوان یکی دو مرتبه به زمین افتادند و پایشان شکسته شد که مدتها بستری بودند، دوستان بسیاری به خانة ایشان رفت و آمد داشتند و در همان شرایط و به موقع آیت‌الله، اطلاعیه‌های لازم را امضاء و منتشر می‌کردند و در مراسم‌های ویژه دوستان و آشنایانشان شرکت می‌نمودند.
آیت الله طاهری تا وقتی که توان داشتند روزها در مدرسۀ صدر بازار درس خارج فقه و اصول را برای شاگردان فاضلشان بیان می کردند که از آن استقبال می شد و در دوران نقاهت نیز در منزل تدریس را ادامه می دادند. ایشان همچنین هفته ای یک جلسه برای علاقمندان و دوستان غیر روحانی نیز درس نهج‌البلاغه داشتند که از آن نیز استقبال می شد.
آثار و تألیفات:
از آثار قلمی آیت الله طاهری می توان از سه جلد کتاب «المحاظرات» در اصول فقه نام برد که تقریرات درس آیت الله العظمی محقق داماد است و استنباطهای خود ایشان در اصول، و دو جلد کتاب «الطهاره» در فقه، که آنها نیز منتشر شده است.

 

 

 

 

  او در سال ۱۳۷۸ ضمن شرکت در انتخابات مجلس خبرگان رهبری، با بیش از یک میلیون رای به عنوان منتخب مردم اصفهان برگزیده شد. او اولین امام جمعه شهر اصفهان به مدت بیش از ۲۰ سال بود و در سال ۸۸ با صدور نامه‌اي انتقادي به وضعيت كشوراز سمت خود کناره‌گیری کرد. آن مرحوم در انتخابات آن سال از دو كانديداي اصلاح‌طلب اعلام حمايت رسمي نموده بود.

مراسم تشییع و خاکسپاری

دفتر مرحوم آیت الله طاهری اصفهانی با صدور اطلاعیه‌ای، زمان و محل تشییع پیکر و مراسم ترحیم آیت الله سید جلال الدین طاهری اصفهانی را اعلام کرد.

یبسمه تعالی

 یا ایتها النفس المطمئنه ارجعی الی ربک راضیه مرضیه

 

با نهایت تاسف به اطلاع ملت شریف ایران اسلامی و به خصوص مردم شهید پرور استان اصفهان می‌رساند، آیت الله سید جلال الدین طاهری(ره) بقیه الاسلف شهدای محراب و نماینده حضرت امام خمینی(قدس) و امام جمعه سابق اصفهان به ملکوت اعلا پیوست. مراسم تشییع روز سه شنبه- 14 خرداد- ساعت 8 صبح از مسجد اعظم حسین آباد به سمت مسجد مصلی و سپس در گلستان شهدا در جوار شهدای عالی قدر دفاع مقدس به خاک سپرده خواهند شد.

 

مراسم ترحیم روز چهارشنبه 15 خرداد ساعت 9 صبح الی 12 ظهر در مسجد سید اصفهان برگزار خواهد شد.

احوال و آثار محمد قاسم نقاش اصفهانی

 

 

                                                                                پژوهش و نگارش : غلامرضا نصراللهی

       محمد قاسم نقاش اصفهانی معروف به " سراجای نقاش "  نگارگر و سخن سرای توانای قرن یازدهم هجری است. استاد کریم زاده  تبریزی به اشتباه او را محمد قاسم تبریزی دانسته است حال آن که محمد قاسم تبریزی از پیروان مکتب تبریز و شاید از شاگردان کمال الدین بهزاد بوده و آثار او در دو دهه پایانی قرن دهم  و دهه اول قرن یازدهم هجری  خلق شده اند.

      محمد قاسم نقاش پیرو سبک رضا عباسی و به احتمال زیاد از شاگردان او بوده است.او در جوانی به خدمت دربار  و بزرگان دولت صفوی در آمده و به سفارش آنان به کشیدن نقاشی می پرداخته است.در آثار او رگه هائی از تاثیر نقاشی اروپائی دیده می شود و شاید او را بتوان ییشگام فرنگی سازی در نگارگری ایرانی دانست. نقاشی های کاخ های عالی قاپو و چهلستون در اصفهان را به شاگردان رضا عباسی از جمله همین محمد قاسم نسبت داده اند. اما هیچ کدام از این دیوارنگاره ها امضا و رقم ندارند. از جمله آثار تاریخ دار و رقم دار او نگاره ی مغازله شاه عباس و ساقی در زیر درخت است که در سال ۱۰۳۲ ه. ق. کشیده شده و رقم آن " محمد قاسم مصور " است.در سال ۱۰۵۸ ه. ق. او به امر قرچقای خان دوم  ، حاکم مشهد مقدس ۴۲  نگاره از شاهنامه فردوسی  را کشید.  این شاهنامه اکنون در کتابخانه  سلطنتی  قصر وینزر موجود است. همچنین نگاره های مثنوی " سوز و گداز " نوعی   خبوشانی که حدود ۱۰۶۰ ه. ق. کشیده شده است از آثار اوست و اکنون در کتابخانه چستربیتی دوبلین نگهداری می شود.

 * مغازله شاه عباس با ساقی ، اثر محمد قاسم نقاش اصفهانی ، از ویکی پدیا

      محمد قاسم در فنون تذهیب از جمله زرافشانی استاد بوده و اغلب در تذهیب  نگاره های خود شرکت داشته است.

      او در خانواده ای ادیب و هنرمند تربیت شد. دائی او ابوتراب اصفهانی مهم ترین شاگرد میر عماد است. میر عماد و ابو تراب هردو شعر نیز می گفته اند . علاوه بر زمینه خانوادگی خود محمد فاسم نیز دارای طبع شعر خداداد بوده و اغلب فی البداهه شعر می سروده است. تخلص او"  نقاش " است. او با شاعران همروزگار خود مراوده داشته و از جمله با میرزا حسن واهب اصفهانی مشاعره می کرده است. سبک شعر او مانند بیشتر شاعران آن روزگار سبک هندی بوده است.

     وی در اواخر عمر از نقاشی کناره گرفت و یکسره به عبادت  مشغول شد تا این که در سال ۱۰۷۰ ه. ق. چشم از جهان فروبست و در گورستان تخت فولاد اصفهان به خاک سپرده شد. دریغ که اثری از آرامگاه او به جای نمانده است.

   این بیت زیبا اثر طبع اوست :

                          زبس خلق جهان حیران آن حسن نظرتابند

                                                           همه چون صورت دیوار ، بیدارند و در خوابند